Satranç oyunculari disinda, bilgisayarlarin veya makinalarin satranç oynamasi fikri oldukça eskidir. Bu konudaki kaynaklar, XVIII. yüzyilda The TURK adli bir satranç oynayan makinanin varligindan söz ederler. 1769 yilinda Macar mühendis Baron Wolfgang von Kempelen, Avusturya kraliçesi Maria Theresia için hazirladigi bu makina zamanin en güçlü satranç oyuncularini yenmis ve adindan oldukça bahsettirmistir.

Image

Bilgisayarli satranç konusu satranç oyuncularinin oldugu kadar bilgisayar mühendislerinin de ilgi alanina girmektedir. Simdi okuyacaginiz bu yazi dizisinde konunun tarihçesine, içerigine, özelliklerine bir bakalim istedim.

Satranç oyunculari disinda, bilgisayarlarin veya makinalarin satranç oynamasi fikri oldukça eskidir. Bu konudaki kaynaklar, XVIII. yüzyilda The TURK adli bir satranç oynayan makinanin varligindan söz ederler. 1769 yilinda Macar mühendis Baron Wolfgang von Kempelen, Avusturya kraliçesi Maria Theresia için hazirladigi bu makina zamanin en güçlü satranç oyuncularini yenmis ve adindan oldukça bahsettirmistir.Uzun zaman sonra ise makinanin aslinda içerisinde iyi bir satranç oyuncusu barindiran bir alet oldugu ve mekanik olarak makinaya satranç oynattigi ortaya çikmistir.

Yazilim alaninda ise ilk satranç oynayan yazilimin 1942-1945 yillari arasinda Konrad Zuse tarafindan, Plankalkul (Plan Calculation) dili kullanilirak yazildigindan bahsedilir. Bazi kaynaklarda ise Alan Turing tarafindan 1947 yilinda ilk satranç yaziliminin hazirlandigindan bahsedilir.

1949 yilinda ise Claude Shannon bilgisayarlarin nasil programlanabilecegini tanimladi ve Ferranti digital makinasinda iki hamlede mat yapan programi gelistirdi. Shannon 1950 yilinda halen günümüzdeki programlar tarafindanda takip edilen metodunu açiklayan ilk makalesini yayinladi. Bu makalesinde iki genel stratejiye dayanan çözümleri vardi.

A : Mümkün olan tüm hareketleri belli bir derinlige kadar bir agaca yerlestir, ve en iyi kazanç olusturabilecek hamleleri bul.

B: Satranç bilgisini kullanarak belirli bir derinlikte en uygun hamleyi ara.

1956 yilinda MANIAC-1 bilgisayarinda, 11KHZ ve 600 Word hafizali bilgisayar, 6*6 satranç varyantinda, A tipinde satranç oynayabilen bir yazilim hazirlandi, ilk çalisan satranç yazilimi olarak tarihe geçti, 4 hamle derinlige kadar 12 dakikada tarayabiliyor ve zayif düzeydeki satranç oyuncularini yenebiliyordu.

1959 yilinda Arthur Samuel, yapay ögrenme teknikleri üzerinde çalismalara basladi.

1966 yilinda Greenbelt tarafindan hazirlanan MacHack VI (PDP-6), Massachussets amator sampiyonasinda 1 beraberlik ve 4 yenilgi alarak USCF 1243 rating aldi.

1970 yilinda alti programin katilimiyla bilgisayarlar arasi satranç sampiyonasi düzenlendi, Atkin ve Gorlen tarafindan hazirlanan CHESS 3.0 birinci oldu.

1974 yilinda KAISSA, ilk WCC(World Computer Chess)'yi kazandi.

1977 yilinda, Bell Laboratuarlari Belle ismini verdikleri sadece satranç oynayan bir bilgisayar gelistirdiler, 20.000 $ degerindeki bu bilgisayar, saniyede 180.000 hamle tarayabiliyordu ve o zamanki süper bilgisayarlar, ancak 5.000 hamle tarayabiliyordu. Belle 1980-83 arasi dünya bilgisayarlar arasi sampiyonluklarini kazandi.

Ayni yil Chess 4.6, G.M. Michael Stean'i yenerek ilk büyük usta yenen program olarak tarihe geçti.

Yine ayni yil, The International Computer Chess Association (ICCA) , kuruldu.

1981 yilinda CRAY BLITZ Missisipi Eyalet Sampiyonasini 2258 rating ile kazandi.

1985 yilinda HITECH 2530 rating'e ulasti.

1988 yilinda DEEP THOUGHT 2745 performans ile Amerika Açik Satranç turnuvasinda birinciligi GM Bent Larsen ile paylasti.

1989 yilinda DEEP THOUGHT Kanada'daki Dünta Bilgisayarlar arasi satranç sampiyonasini 2600 rating ile kazandi. DEEP THOUGHT saniyede 2.000.000 hamle tarayabiliyordu.

1988 yilinda GM Bent Larsen, 1989 yilinda GM Robert Bryne, 1990 yilinda MEPHISTO GM Anatoly Karpov, GM Robert Huebner, GM David Bronstein'i, 1992 yilinda Fritz 2 Kasporov'u, 1993 yilinda DEEP TOUGHT GM Judit Polgar'i yenen bilgisayar yazilimlari oldular.

Bilgisayarli satranç için düzenlenen WCC ile ilgili düzenlenmis listeye ulasabilirsiniz.Yillara göre kazanan yazilimlarin yer aldigi liste bütün turnuva düzenlenen yillari içermekte, ayrica ICC(International Computer Chess) turnuvalari ile ilgili ayrintili, tüm katilimcilar ile ilgili bilgilerin yer aldigi listeye ulasabilirsiniz.